Excellent Bouwheerschap 2023 maakt laureaten bekend

Prijs Wivina Demeester bekroont vier genomineerden

Op 15 juni werden in Atelier Bouwmeester in Brussel de genomineerden en laureaten van de Prijs Wivina Demeester voor Excellent Bouwheerschap 2023 bekendgemaakt. Van de zes genomineerden werden de gemeente Wevelgem, Sogent, Stad Kortrijk en Kunst in de Stad (Stad Antwerpen) als laureaten geselecteerd. Alle vier tonen ze met hun projecten hoe ze als publieke opdrachtgever op een verantwoordelijke en vooruitstrevende manier een antwoord bieden op de noden van vandaag en inzetten op de doelstellingen van morgen.

Kwaliteit en duurzaamheid voorop

De Prijs Wivina Demeester voor Excellent Bouwheerschap erkent publieke en semipublieke bouwheren die door hun aanpak en zin voor vernieuwing tonen dat ze kwaliteit en duurzaamheid vooropstellen. Deze editie richtte zich voornamelijk naar bouwheren die zich inzetten op onder andere hergebruik en herbestemming, het ontwikkelen van duurzame relaties met de vele belanghebbenden, het creëren van samenwerkingen, het inspelen op opportuniteiten en het verhogen van de maatschappelijke waarde van hun project.

Er konden projecten worden ingediend in de categorieën ‘Masterplan’, ‘Architectuur’ en ‘Kunst in opdracht’. Een deskundige jury beoordeelde 23 inzendingen op hun opdrachtformulering, het procesverloop en de kwaliteitsbewaking van het eindresultaat. Deze editie werd voorbereid en georganiseerd in samenwerking met het Platform Kunst in Opdracht (Departement Cultuur, Jeugd en Media).

Laureaten

Na het selecteren van zes genomineerden, duidde duidde de jury uiteindelijk vier laureaten aan: de gemeente Wevelgem voor het masterplan voor Campus Deken Jonckheere in Wevelgem, Sogent voor het masterplan Oude Dokken, Stad Kortrijk voor het ontmoetingscentrum en de Sint-Corneliuskerk in Aalbeke en Kunst in de Stad van Stad Antwerpen voor de kunstwerken Mimesis van Lili Dujourie en The Long Hand van Sammy Baloji. Overige genomineerden waren Coda vzw uit Wuustwezel en Sogent voor de renovatie van het Wintercircus in Gent.

Alle genomineerden en laureaten krijgen een studiereis aangeboden in 2024. De laureaten van elke categorie ontvingen een kunstwerk, Bouwerkrans - Prijs Wivina Demeester, gerealiseerd door de Belgische kunstenaar Liesbeth Henderickx.

Campus Deken Jonckheere – Gemeente Wevelgem

Campus Deken Jonckheere kreeg een laureaat binnen de categorie ‘Masterplan’. Het masterplan voor de Campus Deken Jonckheere sluit aan bij het globale masterplan voor het centrum van Wevelgem en omvat de Deken Jonckheerestraat, samen met tal van publieke voorzieningen. Om een zo groen mogelijke omgeving te creëren, moest de campus zo ‘grenzeloos’ mogelijk benaderd worden zodat tal van samenwerkingen ontstonden tussen diverse eigenaars en belanghebbenden.

Een integraal, ruim en ambitieus masterplan werd gerealiseerd waarbij er specifieke aandacht ging naar belangrijke uitdagingen zoals zachte mobiliteit, vergroening en ontharding. Er werd over perceelgrenzen heen gekeken en geïnvesteerd in de uitbouw van een brede coalitie tussen verschillende actoren en stakeholders. Door het aanleggen van een BEO-veld kan er nu nog meer ingespeeld worden op de vraag naar duurzame energie.

Oude Dokken – Sogent

Ook Sogent kreeg een laureaat binnen de categorie ‘Masterplan’. Dit omvatte de reconversie van het strategisch gelegen oud maritiem industrieel gebied tot een nieuw geïntegreerd stadsdeel. Aan de basis van deze ontwikkeling ligt het ‘brochettemodel’ van OMA. Hiermee werden woningstypes gediversifieerd met aandacht voor betaalbaarheid en toegankelijkheid. Ook werd er belangrijke aandacht besteed aan het vormgeven van de publieke ruimte, parken, trage verbindingen met de binnenstad en contact met het water.

Dit project is een perfect voorbeeld van ‘slow but smart urbanism’. Het complexe publiek-private speelveld werd steeds met hoge maatschappelijke ambities benaderd. Door projecten als de Bataviabrug voor fietsers en wandelaars, het Kapitein Zeppospark, de renovatie van de grindbakken tot ontmoetingsruimte en de kaaipromenade als eerste uit te voeren, werd het havengebied al een aantrekkelijke plek vóórdat de ontwikkelingen er kwamen.

Ontmoetingscentrum en Sint-Corneliuskerk – Stad Kortrijk

Stad Kortrijk kaapte de laureaat binnen de categorie ‘Architectuur’ weg. De renovatie en uitbreiding van het ontmoetingscentrum en de Sint-Corneliuskerk in Aalbeke kaderen in twee grotere studies uitgevoerd in opdracht van de stad Kortrijk. De ene betrof de optimalisering van het patrimonium door leegstaande gebouwen en stukken grond te verkopen en de huisvesting van diensten en verenigingen in een aantal deelgemeenten te herbekijken. De andere gaat over de toekomst van de Sint-Corneliuskerk.

Het lokale sociale weefsel werd betrokken bij het projectproces waardoor een groot draagvlak ontstond. Het bestaande OC werd behouden, energiezuiniger en waar nodig ook toegankelijker en moderner gemaakt. Dit bevorderde niet enkel de ruimtelijke maar ook de maatschappelijke faciliteiten. De kerk werd integraal toegankelijk gemaakt, akoestisch en thermisch geïsoleerd en multifunctioneel ingericht. Het combineert pragmatiek met een krachtige en verbindende invulling van wat een lokale dorpskern anno 2023 kan zijn.

'The Long Hand’ en ‘Mimesis’ – Kunst in de Stad Antwerpen

De laureaat voor de categorie ‘Kunst in opdracht’ ging naar Kunst in de Stad dankzij hun duidelijk collectieperspectief. Sinds jaren verzet Kunst in de Stad pionierswerk door kunstopdrachten te situeren binnen het meervoudige geheel van kunstwerken in de publieke ruimte van Antwerpen en op die manier in te gaan op complexe vragen rond geschiedschrijving, representatie, collectiviteit of eigenaarschap, met aandacht voor nazorg of een afstootbeleid.

Kunstenaars Sammy Baloji en Lili Dujorie kregen voor beide werken ‘The Long Hand’ en ‘Mimesis’ de ruimte om te experimenteren en zichzelf te blijven ontwikkelen. Lili ging aan de slag met de sokkel aan de voorgevel van het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten. Het kunstwerk ‘Mimesis’ werd hierbij betrokken. De kunstopdracht toegewezen aan Sammy kwam op een heel andere manier tot stand. Hij maakte een werk op een locatie naar keuze voor het Middelheimmuseum. Sammy en Lili gingen elk op hun eigen manier aan de slag maar voegden toch elk een betekenisvol extra perspectief toe aan de collectie van Kunst in de Stad.

Over de vier laureaten werd telkens een kort filmpje gerealiseerd. Deze zijn hier te bekijken.